Bartosz Tyrkaponiedziałek, 24 października 20226 minut czytanialiczba wyświetleń: 5835

---

Przewodnik po symbolach recyklingu na opakowaniach

Opakowanie produktowe spełnia wiele ważnych funkcji. Przede wszystkim chroni to, co znajduje się wewnątrz, np. przed działaniem czynników środowiskowych. Opakowanie spełnia także funkcję wizualną i marketingową. Od tego, jak będzie wyglądać jego kształt, bardzo często zależy powodzenie w ogólnej sprzedaży. Na tym jednak rola opakowań się nie kończy. Mają one bowiem bardzo duże znaczenie informujące. Wyczytamy na nich nie tylko skład produktu, miejsce pochodzenia czy też gramaturę. Oprócz tych podstawowych informacji dowiemy się także, czy opakowanie podlega recyklingowi, a jeśli tak, to jakie są ku temu możliwości.

Ustandaryzowane znaki recyklingowe, czyli tzw. symbole, mogą przyjmować różną formę i wygląd. Najpopularniejszym z nich jest okrągły znaczek w formie dwóch nachodzacych na siebie strzałek – jednej transparentnej lub białej, a drugiej czarnej. To informacja, że dane opakowanie może zostać ponownie przetworzone i nadaje się do składowania. Okazuje się jednak, że znaków dotyczących recyklingu opakowań jest znacznie więcej. Część z nich może znajdować się na opakowaniach zbiorczych, inne zaś nanoszone są tylko na pojedyncze sztuki produktów. W poniższym materiale wskazuję, jakie można wyróżnić symbole recyklingu na opakowaniach. Zapraszam do zapoznania się z niniejszym poradnikiem!

Recykling – jaką rolę odgrywa i dlaczego warto segregować odpady?

Ilość produkowanych odpadów znacząco przewyższa możliwości poszczególnych krajów w kontekście składowania śmieci. Z tego też powodu jesteśmy świadkami powstawania olbrzymich plam na oceanach, stworzonych w głównej mierze z plastiku. Śmieci są problemem także w mniejszej skali, czyli np. w środowisku lokalnym. Mimo, iż świadomość społeczna dotycząca wyrzucania odpadów systematycznie rośnie, to wciąż przy drogach publicznych oraz w lasach można zauważyć zatrważającą ilość śmieci. Niekiedy dochodzi również do powstawania dzikich wysypisk, które są niezwykle szkodliwe dla przyrody.



Plastik jest materiałem, który bardzo długo ulega rozkładowi. Oznacza to, że pozostawiony bez żadnego działania, potrzebuje wielu set a nawet tysięcy lat, aby został rozłożony na czynniki pierwsze. Stąd też bardzo ważne jest to, aby zminimalizować ryzyko szkodliwych odpadów poproduktowych, które jedynie zanieczyszczają glebę i skutkują jej szybkim zubożeniem. Plastik może zostać powtórnie przetworzony w specjalnych zakładach recyklingowych. Oczywiście, nie każdy produkt nadaje się do ponownej obróbki. Aby uściślić, które opakowania mogą być recyklingowane, a które nie, zaczęto nanosić na etykiety różnego rodzaju oznaczenia. Jest ich całkiem dużo, wobec czego niekiedy trudno połapać się we wszystkich symbolach. Poniżej wyróżnię te, które są najczęściej spotykane.

Oznaczenie recyklingowe – od czego warto zacząć?

Zasady recyklingu, wdrożone przepisami prawnymi uregulowanymi m.in. w ramach Organizacji Narodów Zjednoczonych, wskazują na konieczność wyraźnego umiejscawiania napisów, kodów lub piktogramów informacyjnych. Co ważne, każdy taki nadruk bądź w inny sposób naniesiony wzór nie może być błędny. Piktogramy nie mogą wprowadzać w błąd użytkownika – takie działanie może wiązać się z ryzykiem kary. Co ważne, każdy rodzaj opakowania, a także poszczególne podtypy, mają specjalną numerację. Wśród liczb przeznaczonych dla tworzyw sztucznych wykorzystuje się od 1 do 19. Z kolei opakowania papierowe, w tym tektura, oznaczane są znakiem numerycznym 20-39. Kolejne rozgraniczenie dotyczy opakowań metalowych (40-49) oraz drewnianych (50-59). Kodami w zakresie 60-69 oznacza się opakowania materiałowe, zaś 70-79 opakowania szklane.

Symbolika recyklingu – trzy najważniejsze piktogramy

Zielone strzałki

Trzy zielone strzałki, które są zagięte pod kątem 90 stopni i wzajemnie kierują się ku sobie – przypominając tym samym trójkąt – oznaczają nic innego, jak recykling. Oznacza to, że dane opakowanie podlega recyklingowi, najczęściej w związku z krajowymi przepisami dotyczącymi znakowania tego typu towarów. Zielony symbol nie jest w żaden sposób uwarunkowany prawnie, dlatego jest bardziej lokalnym oznaczeniem, niż piktogramem niosącym za sobą jakiekolwiek konsekwencje. Jeśli dane państwo nakłada obowiązek oznaczania opakowań zdolnych do recyklingu, to najczęściej ujrzymy ten właśnie znak.

Dwie strzałki

Drugie oznaczenie to dwie strzałki umiejscowione jedna nad drugą, które oznaczają możliwość ponownego wykorzystania opakowania. To szczególnie przydatne oznaczenie w momencie, gdy nie jesteśmy do końca pewni, czy jeszcze raz możemy je spożytkować. Dylemat pojawia się głównie w przypadku pojemników po żywności, które mogłoby zostać jeszcze raz użyte, ale nie jesteśmy do tego przekonani. Piktogram dwóch strzałek rozwiewa nasze wątpliwości i pozwala być pewnym, że dane opakowanie z powodzeniem może znaleźć jeszcze jedno zastosowanie (lub wiele zastosowań).

Zaokrąglona strzałka

Trzeci najpopularniejszy piktogram jest niejako wariantem pierwszego, zielonego trójkąta ze strzałkami. Oznacza on możliwość poddawania recyklingowi danego opakowania. W rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 3 września 2014 roku w sprawie wzorów oznakowania opakowań jest określony jako wzór oznakowania opakowania wskazującego na przydatność opakowania do recyklingu. Znak został umieszczony m.in. w załączniku nr 9 wyżej wymienionego aktu prawnego obowiązującego na terenie Polski.

Oznaczenia polimerów: PET, HDPE, PVC i inne

Skoro już mamy wiedzę dotyczącą tego, które opakowania mogą zostać poddane recyklingowi, warto również pochylić się na kwestią tworzywa sztucznego. Zgodnie z zasadami prawnymi, każde opakowanie z plastiku powinno posiadać symbol, który wskazuje na to, z jakiego materiału zostało ono sporządzone. Wyróżniamy siedem grup oznaczeń opakowań plastikowych. Są to kolejno:

• PET,
• HDPE,
• PVC,
• LDPE,
• PP,
• PS,
• Inne.

Każde z nich ma pewne znaczenie, jeśli chodzi o rozróżnianie ich w kontekście recyklingu. Najważniejsze jest jednak to, że wskazują one na szkodliwość lub brak wpływu na zdrowie w kontekście przechowywania i magazynowania żywności. Przykładowo, materiał PS oznaczony cyfrą 6, nie nadaje się do celów gastronomicznych. Jest bowiem materiałem, z którego wykonuje się m.in. styropian. Z kolei opakowania HDPE, oznaczane cyfrą 2, bardzo często posiadają także oznaczenie piktogramowe w formie dwóch strzałek. To zaś sprawia, że tego typu plastik może mieć kontakt z żywnością, a co więcej z powodzeniem można wykorzystywać go wielokrotnie.

Opakowanie biodegradowalne – jaki posiada znak?

Opakowania biodegradowalne to takie, które z powodzeniem mogą być kompostowane. Rozkładają się stosunkowo szybko, wobec czego mogą być bezpiecznie składowane np. nieopodal domu. Zalicza się do nich część typów paczek kartonowych, tektury i innych pudełek. Opakowania biodegradowalne posiadają oznaczenie w postaci dwulistkowej rośliny, której łodyga jest zagięta i przecina się w jej górnej częścią. To znak, że dane opakowanie jest przyjazne dla środowiska.

Rzeczy, których nie można poddawać recyklingowi

Niektóre opakowania zbiorcze posiadają oznaczenie z przekreślonym symbolem kosza na śmieci. To symbol, który zabrania wyrzucania takiej rzeczy do zwykłego kontenera. Odpady muszą zostać odebrane przez firmę zajmującą się utylizacją tego rodzaju śmieci. Najczęściej jednak ten symbol nie będzie figurował na zwykłych opakowaniach. Piktogram umieszczany jest m.in. na sprzętach elektronicznych, tj. telewizorach, lodówkach, zmywarkach czy pralkach.

Nowe oznaczenia, które pojawiają się na opakowaniach

Standardowe piktogramy mogą być uzupełnione oznaczeniami procentowymi i cyframi. Jest to zgodne z regułą dotyczącą konieczności znakowania opakowań. I tak, znak przydatności do recyklingu może posiadać liczbę znajdującą się w środkowej części piktogramu. Przypuśćmy, że dane pudełko plastikowe posiada taki znak, a w jego wnętrzu znajduje się oznaczenie: 50%. Co to oznacza? To informacja, która wskazuje, że do produkcji danego opakowania wykorzystano 50% składników pochodzących z surowców wtórnych, czyli wcześniej przetworzonych. Z kolei oznaczenia przy symbolach PET, PS czy PP wskazują na konkretny typ materiału wykonania. Przykładowo, PVC – czyli polichrolek winylu – może posiadać oznaczenie 3, 03 lub po prostu 3 – bez oznaczania, że dane opakowanie to PET.

Często spotykanym symbolem jest także piktogram w formie zielonego kółka, w którym znajdują się dwie nachodzące na siebie strzałki. Obie z nich są zabarwione na zielono, jednakże istnieje między nimi wyraźna różnica w natężeniu barwy. To znak, który wskazuje, że dana firma ma realny wkład w budowę i funkcjonowanie systemu recyklingu zgodnie z wymogami polskiej spółki zajmującej się tymi zagadnieniami. Jest to jeden z najczęściej spotykanych symboli, który stanowi znak towarowy. Może być zatem wykorzystywany jedynie przez te podmioty, które rzeczywiście spełniają określone wymogi.

Opakowania i ich oznaczanie – do czego te informacje się przydadzą?

Oznaczenia nanoszone na różnego rodzaju opakowaniach mają znaczenie informacyjne. Wskazują nam, jako użytkownikom, czy dany produkt jest bezpieczny w użytkowaniu oraz w jaki sposób powinniśmy się obchodzić z opakowaniem poproduktowym. Część informacji ma charakter obligatoryjny, a zatem ich nanoszenie jest obowiązkowe zgodnie z przepisami obowiązującego prawa. Inne zaś są opcjonalne i nie muszą być umieszczane, jeśli producent nie wyrazi takiej chęci. Wzrastająca świadomość społeczna powoduje jednak coraz większy nacisk na to, aby wszelkie tego typu informacje były jednak umieszczane na opakowaniach – w miejscu widocznym dla każdego odbiorcy.



Recykling opakowań jest ważnym orężem w walce z nagromadzaniem się śmieci. Opakowania, które finalnie trafią do recyklingu, nie zanieczyszczą przyrody. Dodatkowo, mogą zostać spożytkowane ponownie, dzięki czemu ograniczamy ilość odpadów generowanych przez człowieka. Ważne, aby wraz ze staraniami producentów rosła też rola zwykłych użytkowników, którzy będą rzeczywiście segregować dane odpady – w końcu jest to nasz wspólny interes.