Kartony – historia, rodzaje i zastosowania
Karton jest tak popularnym opakowaniem, że chociaż pewnie korzystasz z niego na co dzień, to nigdy nie zastanawiałeś się, jaka wiąże się z nim historia. Może Cię to zaskoczy, ale jest ona naprawdę interesująca. Ten rozbudowany artykuł rozpoczniemy właśnie od historii opakowań kartonowych.
W dalszej części pragniemy przejść do różnicy między kartonem a tekturą i zwykłym papierem. Będzie też całkiem sporo na temat rodzajów kartonów, ich procesu produkcji oraz niezwykle szerokich zastosowań. To jak zaczynamy? Jeżeli tak, to zapraszamy Cię do niezwykle ciekawego świata opakowań kartonowych. Mamy nadzieję, że lektura Cię wciągnie na tyle, że zostaniesz z nami do samego końca. Zapewniamy Cię, że nie będzie to czas stracony!
Historia kartonów
Może zacznijmy od podstaw. Miało to miejsce w szarej i deszczowej Anglii. Kiedy? W 1817 roku. Wtedy po raz pierwszy użyto kartonu do celów komercyjnych. Co ciekawe, w takim okresie w Niemczech, zaczęto produkować już pierwsze tekturowe kartony. Natomiast tak zwany sprasowany papier opatentowano w 1856 roku w Anglii. Wykorzystywano go głównie do przesyłania wysokich kapeluszy. W końcu wtedy Anglicy nie mogli wyobrazić sobie bez nich życia. Tak samo, jak my dzisiaj bez kartonów papierowych.
Wracając jeszcze do samej historii kartonów, to wcale nie Anglia była najważniejszym miejscem rozwoju kartonów. To prawda, że od niej się zaczęło, ale prawdziwą furorę zrobiły w Stanach Zjednoczonych, a dokładniej w Nowym Jorku. Jak to jest możliwe? Może zacznijmy od stwierdzenia, że miało to miejsce w 1871 roku. Właśnie wtedy opatentowano kartony w Nowym Jorku.
Ten patent otrzymał Albert T. Jones. Wykorzystywał on kartony do transportowania szklanych przedmiotów i lamp. Tak właściwie nie same kartony, ale po prostu tekturę. Ciekawe jest to, że w tym samym roku G. Smyth skonstruował specjalną maszynę przeznaczoną do produkowania kartonów. Możemy z całą pewnością stwierdzić, że był to krok milowy w historii opakowań kartonowych.
Zostańmy jeszcze przez chwilę w tym podniosłym nastroju i kontynuujmy. Kolejną osobą, która była mocno zaangażowana w rozwój kartonów był Jones Oliver Long. Był on odpowiedzialny za stworzenie kartonów o zupełnie nowym designie. Wtedy to było coś niesamowitego i innowacyjnego. Natomiast dzisiaj. No cóż…tego rodzaju kartony widziałeś już setki razy w życiu. Ich design nie zmienił się od XIX wieku. Może to i dobrze? Dzięki temu możemy stwierdzić, że kartony i ich wzornictwo są po prostu ponadczasowym materiałem opakowaniowym. Co się działo dalej? Czy to już jest koniec historii kartonów?
Nie do końca. Jak dotąd wymieniliśmy już naprawdę mnóstwo nazwisk, a tu się okazuje, że za rozwój kartonów jest odpowiedzialnych jeszcze kilka osób. Żadnej z nich nie możemy pominąć, ponieważ historia kartonów wtedy stanie się niepełna, a przez to niezrozumiała. Następnym człowiekiem w kolejce do sławy był Szkot. Jego nazwisko to Robert Gair. Żył on sobie spokojnie w latach 1839-1927. Jest on wynalazcą tak zwanego przygotowanego kartonu. Stało się to całkiem przypadkiem, jak miało to miejsce już w odniesieniu do bardzo wielu innych przedmiotów.
Zostańmy jednak przy kartonach, bo w ten sposób dojdziemy jeszcze do żarówki Edisona. Nie tędy droga. Robert Gair po zakończeniu wojny secesyjnej założył w Brooklynie przedsiębiorstwo, które zajmowało się produkcją…papierowych worków. Pewnie w tej chwili bardzo mocno zastanawiasz się nad tym, co ta firma mogła mieć wspólnego z kartonami. Jak się okazuje, naprawdę bardzo wiele. Zacznijmy od tego, że ten Szkot, czyli Robert Gair był najbardziej uznaną osobą w swojej branży. W całych Stanach Zjednoczonych. To naprawdę coś. Nawet dzisiaj.
Przez dziesięć kolejnych lat jego biznes prosperował rewelacyjnie. Jednak wtedy coś się stało. Jeden z pracowników tej firmy, który niezbyt przykładał się do pracy, doprowadził do ogromnych strat. Mówiąc bardziej konkretnie zniszczył on w 1879 roku 20000 papierowych woreczków.
Oczywiście nie zrobił tego specjalnie, tylko przez swoją niekompetencje. Nie była to z pewnością osoba, która maksymalnie przykładała się do pracy. Powodem całej ten katastrofy było, to, że nieprawidłowo ustawił on metalową linijkę do cięcia papieru. W ten sposób błyskawicznie poprzecinał wszystkie jak dotąd wyprodukowane woreczki papierowe. Jednak nie ma tego złego, co by na dobre nie wyszło. Ten pracownik paradoksalnie przyczynił się do jeszcze większego sukcesu firmy.
Jak to jest w ogóle możliwe? Może zanim przejdziemy do sedna, to warto jest podkreślić jedną bardzo ważną kwestię. Robert Gair był znany ze swojej ogromnej wyrozumiałości wobec zatrudnionych osób. Dlatego nie nakrzyczał na tego pracownika, ani nie wyrzucił go z pracy. Zamiast tego zrobił wszystko, aby uratować sytuację. Udało mu się wymyślić, że z tych pociętych papierowych woreczków, da się stworzyć całkiem przyzwoite kartony. Wszystko za sprawą znajdujących się na nich cięć i zagnieceń.
Takie kartony były wręcz genialne w swojej prostocie. Tak naprawdę była to prawdziwa rewolucja i rewelacja z tego względu, że taki papierowy karton każdy mógł sobie złożyć w domu samemu. Coś wspaniałego! Te „nowe” kartony zasłużyły na to, żeby otrzymać patent. Było to dokładnie 6 marca 2000 roku.
Co to zmieniło? Powiedzmy sobie szczerze, że wszystko. Dzięki temu udało się stworzyć karton, który był dostępny pod względem cenowym praktycznie dla każdego. Firma Gaira zaczęła produkować kartony dla największych marek na świecie. Możemy wśród nich wymienić na przykład: Bloomingdale, Colgate i Pond. Koncerny tytoniowe również podchwyciły ten pomysł i tak powstały znane do dzisiaj opakowania papierosów. Oczywiście kartonowe.
Co ciekawe, mimo tak ogromnego sukcesu, to nie jest to jeszcze koniec rozwoju opakowań kartonowych. W niedługim czasie nastąpił kolejny przełom. Było to w momencie, gdy marka National Biscuit, która produkowała krakersy zaczęła je pakować do składanych, papierowych pudełek. To była prawdziwa rewolucja w świecie kartonów!
Dzięki temu krokowi, łatwo było przewidzieć, w jakim kierunku będą się rozwijały kolejne opakowania kartonowe. Przestały być już one czymś przeznaczonym i zarezerwowanym wyłącznie dla firm. Teraz po takie opakowanie kartonowe mógł sięgnąć dosłownie każdy konsument. Kartony są bardzo szanowane i doceniane do dzisiaj, ponieważ są ekologiczne, szybkie i tanie w produkcji. Do samego procesu produkcyjnego oczywiście przejdziemy jeszcze później.
Jednak zaczęliśmy od samych początków opakowań kartonowych. Chcemy tutaj podkreślić, że rynek w XX został zdominowany przez opakowania kartonowe. Na pewno są one o wiele lepszym wyborem niż otaczający nas ze wszystkich stron plastik. Pewnie z nim już jako ludzkość nigdy nie wygramy. Jednak to temat na zupełnie inny artykuł. W ramach ciekawostki dodamy jeszcze, że firma National Biscuit, obecnie nosi nazwę Nabisco. Może ją nawet kojarzysz?
Na samym początku można było również często spotkać kartony wykonane z twardszej tektury, która było o wiele bardziej wytrzymała na uszkodzenia mechaniczne. Zaczęto również pakować płatki śniadaniowe do kartonowych pudełek. Prekursorem w tej kwestii była marka Kellogg. Największą zaletą opakowań z kartonu było to, że producenci mogli umieścić na całej jego powierzchni reklamę.
Czy jesteś sobie w stanie wyobrazić, ile to dawało możliwości? Jakie to mogło dla takiej firmy napędzać gigantyczne zyski? Wtedy nie było jeszcze reklam internetowych, więc opakowania były czymś bardzo pożądanym. Wcześniej słodycze i papierosy pakowano do puszek.
Kartonowe opakowania stały się prawdziwą rewolucją. Na ich korzyść przemawia również fakt, że są one obecnie znane na rynku już od ponad 100 lat!
Skoro wiesz już doskonale, jaka była historia samych kartonów, to teraz warto przejść do różnic między kartonami, tekturami oraz papierem. Nie, nie jest to to samo. To jest bardzo często popełniany błąd przed osoby spoza branży opakowaniowej.
Może Cię zainteresuje?
Produkty z kategorii: Kartony
Papier - wszystko, co warto wiedzieć
Mówiąc specjalistycznym językiem papier to spilśniona na sicie masa włóknista pochodzenia organicznego. Papier może mieć gramaturę od 28 do 200 g/m². Produkuje się go przez układanie na sicie włókien. Papier może występować w postaci arkuszy lub wstęgi nawijanej na zwoje. Po uformowaniu masy na sicie odwadnia się ją, prasuje, suszy i gładzi.
Czasami do produkcji papieru wykorzystuje się również rozwłóknianie chemiczne. Wtedy używa się zupełnie innych włókien roślinnych. Może to być na przykład: słoma, trzcina, bawełna, len, konopie lub bambus. W niektórych przypadkach do produkcji papieru stosuje się też makulaturę. Jednak musi być ona wcześniej poddana procesowi dyspersji.
Włókna organiczne to jedno. Jednak nie tylko z nich składa się przecier papier. Możemy tutaj jeszcze wymienić substancje niewłókniste. Do tej kategorii zaliczamy między innymi skrobię ziemniaczaną. Inaczej nazywa się ją również wypełniaczem organicznym. W skład papieru wchodzą również wypełniacze nieorganiczne, czyli mineralne. Są to: kaolin, talk, gips, kreda.
W niektórych przypadkach do zwykłego papieru dodaje się również substancje chemiczne, na przykład hydrosulfit i barwniki.
Zadaniem wypełniaczy jest poprawienie właściwości fizycznych papieru. Dzięki nim staje się on bardziej gładki i o wiele mniej podatny na przypadkowe rozerwanie. W dodatku papier jest wtedy bielszy, mniej przeźroczysty i po prostu ma ładniejszy odcień.
Rodzaj włókien, wypełniaczy i proporcje ich wykorzystania są zależne przede wszystkim od receptury papieru. Natomiast ona od tego, jakie jest jego przeznaczenie. Myślimy, że tylko informacji na temat produkcji papieru będzie dla Ciebie wystarczające. W końcu ten artykuł ma być poświęcony opakowaniom kartonowym, a nie samemu papierowi.
Historia papieru
Kancelista w pierwszej kolejności próbował wytworzyć arkusze papieru z kory drzew. Następnie z jedwabiu. Jeszcze później wziął się za sieci rybackie. Jak możesz się domyślić efekty tych wszystkich działań nie były nawet w minimalnym stopniu zadowalające. A w końcu wynalazł papier czerpany. Do jego wytworzenia był mu potrzebny jedwab i len. Te wszystkie starania bardzo opłaciły się kanceliście. Cesarz He Di uczynił go ministrem rolnictwa. Spotkał go ogromny zaszczyt.
Jednak badania naukowe pokazują, że ta historia chociaż jest piękna i niesamowicie interesująca, to w bardzo dużym stopniu mija się z prawdą. Fakt jest taki, że badania archeologiczne udowodniły, że papier znano już o wiele, wiele wcześniej. Jego powstanie datuje się już na 8 r p.n.e. Właśnie z tego roku jest fragment papieru z dwudziestoma chińskimi znakami. Odnaleziono go w Nefrytowej Bramie. Jednak wspomnianemu wcześniej kanceliście chińskiemu musimy oddać pełną sprawiedliwość. To właśnie on wymyślił metodę masowej produkcji papieru. Bez niej nasz świat z pewnością by tak nie wyglądał.
Papier – klasyfikacja handlowa
- WF – papier bezdrzewny, podłoże bezdrzewne (wood-free paper);
- papier gazetowy standardowy (standard newsprint);
- papier gazetowy ulepszony (improved newsprint);
- S.C. B, S.C. A, S.C. A+ – papiery superkalandrowane, niepowlekane, na bazie ścieru drzewnego (super calandered, uncoated, mechanical paper);
- MF – papier maszynowo wykańczany, niepowlekany (machine finished, mechanical uncoated paper);
- LWU – papier niskogramaturowy niepowlekany (light weight uncoated paper);
- MFC – papier maszynowo wykańczany (machine finished coated);
- FCO – papier powlekany cienką warstewką mieszanki powlekającej (film coated paper);
- LWC – papier niskogramaturowy powlekany (light weight coated);
- ULWC – papier LWC o niskiej gramaturze (ultra light weight coated);
- MWC – papier średniogramaturowy powlekany (medium weight coated);
- HWC – papier wysokogramaturowy powlekany (high weight coated).
Jakie wyroby papierowe są obecnie dostępne na rynku?
Może zacznijmy od rzeczy podstawowej. Najprościej wyroby papierowe możemy podzielić na wytwory papierowe i na przetwory papierowe. Czasami nazywamy je również przetworami papierniczymi.
Wyroby papierowe mogą występować w postaci wstęgi lub arkusza. Wytwarza się je z włókien roślinnym. Czasami stosuje się również włókna mineralne, syntetyczne albo zwierzęce. Bywa też tak, że dodaje się do nich wypełniacze, barwniki, czy środki zaklejające.
Natomiast przetwory papiernicze to wytwory papierowe. Jednak są one poddawane w dalszej kolejności obróbce chemicznej (powlekanie) albo mechanicznej (wykrawanie, przetłaczanie, sklejanie, zszywanie). Oczywiście są to tylko przykłady.
Jak dzieli się wyroby papierowe?
Zwyczajowo mamy do czynienia z następującym podziałem papieru:
- bibułka – do 28 g/m²
- papier – 28–160 g/m²
- karton – 160–315 g/m²
- tektura – powyżej 315 g/m²
- bibuła – 65–250 g/m² ( wyłącznie materiały o dużej chłonności).
Podstawowe różnice pomiędzy tekturą a kartonem
Tektura i karton są to materiały, z którymi pewnie masz do czynienia na co dzień. Jeżeli nie w pracy, to z dużym prawdopodobieństwem w domu. Jednak niewiele osób tak naprawdę jest w stanie prawidłowo odróżnić od siebie karton i tekturę. Oba te materiały często występują w postaci opakowań lub okładek książek. Gdy głębiej się nad tym wszystkim zastanowisz, to szybko dojdziesz do wniosku, że nawet Tobie na co dzień te dwa materiały wytwarzane z papieru są niesamowicie potrzebne.
Jednak musisz mieć świadomość, że czymś innym jest karton, a czymś zupełnie odmiennym jest tektura. Nie możesz stosować tych obu nazw zamiennie. Nawet jeżeli jesteś laikiem w tym temacie. Jak odróżnić szybko karton od tektury?
Co to jest karton?
Najważniejszymi różnicami, jakie musimy tutaj uwzględnić jest bez wątpienia grubość i struktura obu wymienionych tutaj materiałów. Zaletą kartonu jest to, że jest elastyczny i jednolity. To właśnie z kartonu najczęściej produkuje się teczki, lekkie pudełka lub pocztówki. Jego standardowa gramatura waha się pomiędzy 160 g/m² a 315 g/m². Karton jest dosyć prostym materiałem do obróbki. Jest też dobrym materiałem do tego, aby coś na nim nadrukować. Dlatego karton jest dobrym wyborem, to tworzenia z niego materiałów reklamowych w wersji tradycyjnej. Często produkuje się z niego również niewielkie pudełka i okładki książek.
Właściwości tektury
Ze względu na to, że tektura jest złożona z kilku warstw określonej masy papierowej i jest ona grubsza niż karton, to ma ona również zupełnie odmienne zastosowania. Tektura jest takim materiałem, którego gramatura jest większa niż 315 g/m². Warto wiedzieć o tym, że tektura jest o wiele mniej elastyczna niż karton. Dlatego bez problemu można ją wykorzystywać do produkowania wytrzymałych i mocnych opakowań. Czasami tworzy się z niej nawet palety produkcyjne.
Może nie miałeś o tym pojęcia, ale tekturę można również poddać obróbce termicznej. Co to oznacza w praktyce? To, że tektura po takich zabiegach ma o wiele większą wytrzymałość na działanie niekorzystnych warunków atmosferycznych. To samo odnosi się również do potencjalnych uszkodzeń mechanicznych. Te właściwości tektury powodują, że jest ona wykorzystywana w branży gastronomicznej i spożywczej. Oczywiście mamy tutaj na myśli tekturę wzmocnioną, czyli poddaną obróbce termicznej.
Czym różni się taka tektura od wersji falistej?
To właśnie tektura falista wiedzie prym w branży opakowaniowej. Jest jednym z najczęściej wykorzystywanych materiałów. Tektura falista jest złożona z zewnętrznych i wewnętrznych arkuszy papieru. Arkusze zewnętrzne są pofalowane. Stąd właśnie wzięła się nazwa tego materiału opakowaniowego. Tektura falista dzieli się na bardzo wiele rodzajów. Każda z nich ma trochę odmienne zastosowania oraz specyfikację techniczną.
Omówimy je bardziej szczegółowo w dalszej części tego artykułu.
Tektura falista i karton to zupełnie inne materiały. Różnią się między sobą przede wszystkim grubością i podstawowymi właściwościami. Dlatego zanim kupić opakowanie, to warto jest się wcześniej zastanowić nad tym, co tak naprawdę jest Ci potrzebne.
Podział kartonów
Rodzajów kartonów jest naprawdę mnóstwo. Ich zastosowań również. To samo odnosi się do ich podziału. Co zrobić w takiej sytuacji? Poniżej znajdziesz listę kryteriów, według których tworzone są te poszczególne podziały. Następnie zajmiemy się ich bardziej szczegółowym omawianiem. Mamy nadzieję, że po przeczytaniu tego artykułu będziesz już dokładnie wiedział, jakie opakowanie kartonowe jest Ci potrzebne do szczęścia.
Kryteria podziału opakowań kartonowych to:
- rozmiar;
- rodzaj tektury;
- sposób składania;
- zastosowanie.
Jakie rozmiary mogą mieć opakowania kartonowe?
Tutaj warto wspomnieć o tym, że kartony występują w naprawdę wielu rozmiarach. Dlatego omówimy je bardzo krótko.
Jeżeli chodzi o opakowania kartonowe, to masz do wyboru następujące rozmiary:
- kartony A3;
- kartony A4;
- kartony A5;
- kartony A6;
- kartony sześcienne;
- kartony okrągłe;
- kartony płaskie;
- kartony podłużne;
- kartony regulowane;
- kartony o długości do 100mm;
- kartony o długości do 150mm;
- kartony o długości do 200mm;
- kartony o długości do 250mm;
- kartony o długości do 300mm;
- kartony o długości do 350mm;
- kartony o długości do 400mm;
- kartony o długości do 450mm;
- kartony o długości do 500mm;
- kartony o długości do 600mm;
- kartony o długości do 800mm;
- kartony o długości do 1200mm;
- kartony o długości do 1400mm.
Jak widzisz wybór kartonów jest naprawdę imponujący. Jednak może to być zarówno wadą, jak i zaletą. Za duży wybór to problem, bo pewnie nie wiesz, co kupić. Dlatego serdecznie zachęcamy Cię do dalszej lektury. Dowiesz się, czym cechują się poszczególne rodzaje kartonów i do jakich zadań mogą się one okazać dla Ciebie przydatne.